كلاه ایمنی چیست
بدون شك یكی از بخش های اصلی بدن انسان كه می بایست در برابر حوادث محافظت شود، ناحیه سر میباشد زیرا این ناحیه محل قرارگیری مغز است كه مدیریت بدن را بر عهده دارد. بسیاری از اندام ها و اعضاء حیاتی انسان نظیر سیستم عصبی مركزی از مغز هدایت می شوند و وارد شدن كوچك ترین ضربه به آن ناحیه میتواند باعث مرگ فرد و یا جراحات و آسیب های شدید و دائمی شود.
سالانه دو میلیون صدمه و آسیب به سر شامل شكستگی های جمجمه، فك و صورت در میان كارگران رخ می دهد. یعنی در هر ۲۶ ثانیه یك مورد و این به معنی حدود 10 درصد از حوادث صنعتی می باشد. براساس نتایج یك مطالعه به ازای هر حادثه برای سر به طور متوسط سه هفته اتلاف روزكاری ایجاد میشود. كلاه ایمنی بدین منظور ساخته شده است كه بتواند اثرات سوء ناشی از ضربههای وارد به سر را به حداقل مقدار كاهش دهد.
كلاه های ایمنی در كارگاه های عمرانی نقش بسیار مهمی برای حفاظت و ایمنی كاركنان دارد، همچنین میتوان به وسیله رنگ كلاه ایمنی مراتب سازمانی و سمت كاركنان را نیز مشخص كرد، گرچه قرارداد مشخصی برای رنگ كلاه ایمنی وجود ندارد اما به صورت تجربی برخی از رنگ ها را نیز بیان خواهیم كرد.
كلاه ایمنی چیست؟
كلاه ایمنی كلاه مخصوص كار است كه برای محافظت كارگران از آسیب های وارد بر سر در مقابل برخورد یا اصابت جسم سنگینی با سر استفاده میشود. اداره ایمنی و بهداشت كار (OSHA) كارفرمایان را ملزم به تهیه آن برای تمامی كارگران و كارمندان خود كرده است.
همچنانكه كلاه رزم برای حفاظت سر سرباز در خلال نبرد است، كلاه ایمنی نیز برای محافظت از سر یك كارگر در برابر برخورد و یا سقوط آوار و سایر خطرات موجود در كارگاه هاست. استفاده از كلاه ایمنی ساده ترین روش برای حفاظت كارگران از آسیب های احتمالی است. كلاه ایمنی حتی می تواند فرد را از خطرات شوك الكتریكی و سوختگی نیز محافظت نماید.
آسیب های وارده به سر
آسیب های وارده به سر در محیط كار می تواند در موارد زیر رخ دهد.
- برخورد یا سقوط اجسام بر روی سر
- برخورد سر با اجسام ثابت مثل لوله ها و تیرك ها
- برخورد یا تماس تصادفی سر با منابع ایجاد خطر شوك الكتریكی
- گیر كردن و كشیده شدن موها توسط قطعات گردنده یا متحرك دستگاه ها
كارگران ساختمانی، نجارها، آتشنشان ها، تكنسین های برق، سیم كش ها، جوشكاران، لوله كش ها نمونه ای از شاغلانی كه باید از كلاه ایمنی استفاده كنند.
ویژگی های یك كلاه ایمنی استاندارد
- مقاوم در برابر نفوذ اجسام
- جذب شوك ضربه وارده
- مقاوم در برابرآب و قابلیت سوختن آرام
- دارا بودن دستور العمل های ساده ای و روشنی كه دران روش تنظیم درست و تعویض نوار دور سر و نوار معلق توضیح داده شده باشد.
- به طور كلی این كلاه های ایمنی باید دارای یك پوسته خارجی محكم و یك لایه آستر جاذب ضربه باشند.
- داخل كلاه باید یك تسمه یا نوار دور سر تعبیه شود، تا پوسته خارجی كلاه را در فاصله 18/ 3 _ 54/ 2 سانتی متر از سر معلق نگه دارد.
- این طرح كلاه باعث جذب شوك ضربه در حین برخورد و تهویه زیر كلاه ایمنی در حین پوشیدن كلاه می شود.
انواع كلاه ایمنی
در حال حاضر انواع مختلفی از كلاه ایمنی توسط تولیدكنندگان در بازار عرضه شده است. در انتخاب كلاه ایمنی مناسب، كارفرمایان می بایست بر طبق استانداردهای تامین حفاظت، كلاه مناسبی را برای مخاطرات محیط كار آماده كنند. به طور كلی كلاه های ایمنی به سه گروه طبقه بندی می شوند:
كلاس A
كلاه های مصرفی در سرویس های خدمات عمومی، با ولتاژ برق مصرفی پایین (تا حدود ۲۲۰۰ ولت)، برای محافظت سر از خطرات حاصل از ضربه های وارد شده در مشاغلی از قبیل كار در معادن، ساختمان سازی، كارهای تولیدی، حفر تونل، كشتی سازی و چوب بری است.
كلاس B
این نوع كلاه سطح بیشتری از حفاظت در برابر خطرات الكتریكی، شوك های برقی ولتاژ بالا و سوختن را تامین می كند (تا حدود ۲۰ هزار ولت) سرو كار دارند، مانند كارگران شاغل در بخش های الكتریكی بعلاوه ی حفاظت لازم در برابر خطرات و برخورد اجسام پرتاب شده یا سقوط كرده.
كلاس C
كلاه های این نوع در كه معمولاٌ از آلومینیوم ساخته شده اند، هادی جریان الكتریسیته بوده و محافظتی در مقابل ولتاژهای جریان برق به عمل نمی آورند. این كلاه ها در وزن های سبك و راحتی طراحی شده و برای محافظت از سر در مقابل ضربه و فشارهای وارده در مشاغلی از قبیل كارهای خاص ساختمانی و تولیدی، پالایشگاه ها، تصفیه خانه ها، صنایع شیمیایی و مكان هایی كه امكان وارد شدن ضربه به سر از طریق برخورد با اجسام ثابت وجود دارد، كاربرد دارند.
نوع ساده ای از كلاه های ایمنی موجود در بازار، كلاه های لبه دار هستند. این كلاه ها برای محیط هایی توصیه می شوند كه برای حفاظت از خراش سر یا تورم آن حین ضربه لازم می شود. این نوع كلاه برای حفاظت در برابر سقوط یا پرتاب اجسام طراحی نشده است.
مفهوم كلاه ایمنی در كارگاه های ساختمانی
رنگ سفید
این رنگ برای كاركنان سطح بالا مثل مهندسین، مدیران و سرپرستان كارگاه ها استفاده میشود، تقریباً در اكثر كارگاههای ساختمانی این رنگبندی رعایت میشود.
رنگ زرد
كلاه ایمنی مخصوص كارگران پروژههای ساختمانی و عمرانی و دیگر پروژههای مشابه فعالیتهای ساختمانی و صنعتی است.
رنگ قرمز
این رنگ برای نیروی آتشنشانی و اطفاء حریق در نظر گرفته میشود و معمولاً در كارگاههای متداول ساختمانی این نوع كلاه وجود ندارد.
رنگ سبز
این رنگ برای كاركنان خدمات فنی و مسئولین ایمنی در كارگاههای ساختمانی و دیگر پروژهها است.
رنگ آبی
این رنگ نماینده كاركنان بخش تعمیرات، تكنسینهای برق، گروه نجاری و دیگر اپراتورهای فنی است.
رنگ قهوه ای
این رنگ برای كاركنان و كارگرانی كه در محیطهای با حرارت بالا كار میكنند مانند جوشكاران و كاگران ذوب آهن.
رنگ خاكستری
این رنگ برای میهمانان، بازدیدكنندگان و پیمانكاران در نظر گرفته شده است.
تعویض كلاه های ایمنی
- هر كلاه ایمنی در صورت استفاده در شرایط نرمال می بایست بطور منظم هر 3 سال یكبار تعویض شود.
- در صورتی كه كلاه ایمنی در شرایط آب و هوایی و یا محیطی نامطلوب استفاده شود میبایست هر 1 سال یكبار عوض شود.
- در صورتی كه علائم پوسیدگی، ترك خوردگی، شكستگی و … در كلاه مشاهده شود، می بایست تعویض گردد. در صورت اصابت یك شئ سنگین حتی اگر علائم فوق در آن مشاهده نشود می بایست تعویض شود.
- در صورتیكه مدت 5 سال از تاریخ تولید درج شده بر روی كلاه گذشته باشد (مثلاً در انبار نگهداری شده باشد)؛ كلاه كنار گذاشته شود.
- در صورتی كه كلاه زیر نور مستقیم آفتاب استفاده شود می بایست هر ساله جایگزین شود.
- در صورتی كه در محیط كار، رنگ، مواد شیمیایی و یا شوینده بر روی كلاه ریخته شود می بایست كمتر از یك سال عوض شود.
لازم است كلاه های ایمنی بصورت دوره ای بازرسی شده و كلیه قسمت های داخلی و خارجی آن دقیقاً بررسی گردد. پیشنهاد می شود كه این بررسی را به افراد شاغل آموزش داده تا هر چند وقت یك بار كلاه خود را بازنگری نمایند. وجود هرگونه علائم خرابی، می تواند جدی و خطرناك بوده و در این حال تعویض كلاه بسیار ضروریست.
نتیجه گیری
استفاده از كلاه های ایمنی، سر را از جراحت و صدمه دیدگی حفاظت می نماید. طبق آمار بدست آمده، دو درصد جراحات ایجاد شده در كارخانجات و محیط های صنعتی مربوط به ناحیه ی سر بوده است. اغلب این جراحت ها منجر به این می شود كه فرد صدمه دیده حداقل سه هفته از كار معاف شود. برای كاهش این صدمات، كلاه ایمنی مناسبی كه طبق استانداردهای لازم تهیه شده باشد از لوازم ایمنی هر كارگر است. كلاه ایمنی استاندارد بطور معمول باید در برابر نفوذ اجسام خارجی و شوك وارد بر اثر ضربه مقاوم باشد. به علاوه از گیركردن و كشیده شدن موها جلوگیری نماید.
ماخوذ از فولاد24، دلگرام و سیفتی مسیج.