مجله تخصصی نمای ساختمان

با عضویت در خبرنامه اوستعلی، عضوی از آکادمی نمای ساختمان باشید

شیر پنوماتیك چیست؟

شیر پنوماتیك چیست؟

از گذشته با شیرهای آب كه با نیروی دست باز و بسته می شدند كار كرده ایم و این روش را سالها استفاده نموده ایم. در تكنولوژی مدرن این باز و بست نمودن شیرها را با نیروی برق انجام می دهند. این شیرها كه به شیر پنوماتیک معروفند، با استفاده از كنترل فشار، سرعت و مقدار هوایی كه از طریق یك سیستم پنوماتیك انجام می شود، حركت آن را به عهده می گیرد. شیر پنوماتیک به نیروی هوای فشرده برای انتقال قدرت وابسته‌اند و در تجهیزات صنعتی بی شماری از ابزارهای برقی تا موتورهای دیزلی با عملكرد پنوماتیك ساخته شده است.

شیر پنوماتیک سه راه

در شیر پنوماتیک برقی، با اعمال جریان الكتریكی، بوبین آن خاصیت آهن ربایی پیدا كرده و نیروی لازم برای تغییر وضعیت شیر شیر پنوماتیک را ایجاد می نماید. استفاده از شیر پنوماتیک برقی  امكان طراحی و ساخت سیستم های كنترلی الكتریكی را مهیا می نماید و معمولا بوبین این نوع شیر برقی قابل تحریك با ولتاژهای مختلفی مانند ۲۲۰ یا ۲۴ ولت را دارد و همین تنوع باعث می گردد كه بتوان از شیر برقی ها در انواع تجهیزات صنعتی و داروسازی و صنایع غذایی مورد استفاده قرار داد و وجود بوبین ۲۴ ولت امكان استفاده از آن در ماشین آلات صنعتی و عمرانی را فراهم می نماید.

شیر پنوماتیك دوطرفه

انواع شیرهای پنوماتیك

۱- شیر یكسو كننده پنوماتیك:

شیرهای یكسو كننده اجازه عبور جریان را در یك طرف می دهند و در جهت دیگر جلوی جریان را می گیرند

۲- شیر كنترل فشار:

شیرهای محدود كننده فشار:

این نوع شیرها جهت تنظیم فشار مخزن و بالا بردن سطح امنیت سیستم پنوماتیك در مدار تعبیه می گردند و این كار را با محدود نمودن فشار ورودی انجام می دهند. شیرهای محدود كننده فشار معمولا بعد از كمپرسور باد قرار می گیرند.

شیرهای تنظیم كننده فشار

: زمانی كه بخواهیم از در یك سیستم فشار ثابتی را صرفه نظر از نوسانات درون سیستم داشته باشیم از این نوع شیر پنوماتیك استفاده می نماییم كه قادر به تثبیت فشار می باشد.

شیرهای تابع فشار:

زمانیكه این شیر در مدار قرار گیرد می توان از خارج شدن فشار باد در یك رنج خاص خبردار شد و از سیگنالی كه این شیر ایجاد می نماید می توان برای راه اندازی یك سیستم كنترلی و یا به صدا درآوردن یك آلارم به منظور مطلع نمودن اپراتور سیستم استفاده كرد.

۳- شیر پنوماتیك كنترل جریان:

این نوع شیر پنوماتیك با محدود نمودن كانال عبور هوای فشرده و ایجاد گلویی در یك جهت خاص باعث كاهش جریان شده و به این ترتیب جریان را كنترل می نمایند.

۴- شیرهای قطع و وصل جریان:

این نوع شیر پنوماتیك از متداولترین شیرها در سیستم پنوماتیك بوده كه در صورت تحریك نمودن بوبین آن جریان هوا قطع و وصل و یا تغییر مسیر داده می شود و توسط همین تغییر وضعیت شیر پنوماتیك می توان انواع عمل كننده های پنوماتیكی مانند جك های پنوماتیك را به حركت درآورد.

شیر پنوماتیك سه راهه

به طور كلی تمایز بین دو نوع شیر پنوماتیك چنین است:

در نوع اول، جریان هوا (یا هر نوع گاز بی اثر دیگری) در یك سیستم پنوماتیك كنترل می‌ شود اما لزوما هدایت مكانیسم كنترل این شیرها با هوا نیست.

در نوع دوم، سیّال تحت كنترل در شیر، چیزی غیر از هوا مانند آب، روغن و … است اما هدایت گر مكانیسم كنترل، هواست. شیرهای نوع دوم، گاهی با عنوان شیرهای محرك پنوماتیك یاد می شوند.

تشخیص این دو نوع كلی به ادراك بیشتر شیر پنوماتیك و كاربردهای آن كمك می كند.

شیرهای پنوماتیك را می توان با رویكردهای مختلفی طبقه‌بندی كرد. یعنی بر اساس:

  • تعداد پورت‌های ورودی و خروجی
  • تعداد مسیرهای جریان یا موقعیت‌های سوئیچینگ
  • مكانیسم باز و بسته شدن پورت‌ها
  • موقعیت سوپاپ غیرفعال
  • شیرهای پنوماتیك

همچنین شامل سه دسته‌ی بزرگ كنترل جهت، كنترل فشار و كنترل جریان می‌ شوند.

  • شیرهای كنترل جهت، كه جهت جریان هوا را كنترل یا مهار می‌ كنند، دسته‌ی بزرگی از شیرهای پنوماتیك هستند. انواع آن:
  • شیر پنوماتیك كنترل جهت‌دار دو طرفه
  • شیر پنوماتیك كنترل جهت‌دار سه طرفه
  • دریچه‌های پنوماتیك كنترل جهت‌دار چهار طرفه
  • شیر پنوماتیك افست فنری

 

شیر پنوماتیك سه راهه چینی

نام‌گذاری شیرهای پنوماتیك

پارامترهای مورد نیاز برای سنجش شیر پنوماتیك

فشار عملیاتی یا دامنه‌ی فشار:

مقدار یا دامنه‌ی فشاری است كه شیر برای مدیریت و كنترل آن، درجه‌ بندی شده است.

واسطه‌ی عملیاتی:

انواع واسطه‌ هایی كه شیر می‌ تواند به طور ایمن كنترل كند و عموما، هوای فشرده است.

ظرفیت یا ضریب جریان:

مقدار گنجایش شیر برای جریان هوا از طریق آن با CV، ثابت تناسب میان نرخ جریان و فشار دیفرانسیل، نشان داده می‌شود.

نرخ چرخه:

حداكثر تعداد چرخه های شیر كه در آن، شیر در هر واحد زمان می‌ تواند كار كند.

زمان پاسخ:

مقدار زمان مورد نیاز سوپاپ برای تغییر حالات یا موقعیت ها پس از فعال شدن.

سایز پورت:

پارامترهای ابعادی-فیزیكی كه سایزهای پورت را معین می كند.

ولتاژ مجاز كویل:

برای شیرهای با تحریك الكتریكی، ولتاژ ماكسیمم كه می تواند توسط كویل فعال تحمل شود و ممكن است به صورت ولتاژ DC و AC برآورد شود.

نحوه نام گذاری شیر:

نام هر شیر برقی به تعداد حالت های آن مانند دو طرفه، سه طرفه و… و تعداد ورودی و خروجی هایی كه بر روی آن تعبیه شده است بستگی دارد. برای نام‌گذاری این طبقه‌ها، از یك سیستم شماره گذاری استاندارد استفاده می‌شود كه شامل دو عدد است و با یك اسلش(/) از هم جدا می شوند. عدد اول تعداد پورت‌ها در شیر و عدد دوم تعداد موقعیت های سوئیچینگ را نمایش می دهد. مثلا شیر ۵/۳ ( ۵ به ۳ خوانده می شود) یعنی شیری كه دارای ۵ ورودی و خروجی می باشد كه دارای سه حالت می باشد.عددی كه سمت راست قرار می گیرد تعداد حالت های شیر پنوماتیك را مشخص می نماید و عدد سمت چپ نمایانگر تعداد ورودی و خروجی های روی آن می باشد.

موضعی كه شیر پنوماتیك قبل از تحریك به خود می گیرد. نام شیر به تعداد مواضع سوئیچی و تعداد دهانه های آن شیر بستگی دارد. مثلا شیر راه دهنده ۲/۳ (سه-دو) یعنی شیری كه ۳ دهانه و دو موضع سوئیچی دارد. هنگام بیان نام شیر، حالت موضع سكون شیر نیز بیان میشود. برای مثال شیر ۴/۳ با موضع نرمال بسته. انواع معمول شیرهای راه دهنده به شكل ۵/۳ , ۵/۲ , ۴/۳ , ۴/۲ , ۳/۲ , ۲/۲ میباشد.

شیر ۲/۲: عدد سمت راست، تعداد حالت های شیر وعدد سمت چپ تعداد مجراهای شیر را نمایش می دهد، وقتی میگوییم شیر ۲/۲ یعنی این شیر ۲حالته و با ۲ مجرا است:

نكته:

در كلیه نقشه ها، نماد شیرها را در حالت توقف رسم می كنند كه آن ” حالت كار نیفتاده ” نامیده می شود.

در شیر ۲ حالته مربع سمت چپ و در ۳ حالته مربع وسط، حالت كار نیفتاده محسوب می گردد.


ماخوذ از پی.اچ.جی و كنترلسازان.

ورود به سایت
نام کاربری / ایمیل / شماره موبایل خود را وارد کنید
بازیابی کلمه عبور
شماره موبایل یا پست الکترونیک خود را وارد کنید
برگشت
کد تایید را وارد کنید
کد تایید خود را در کادر زیر وارد کنید
ارسال مجدد کد تا دیگر
تغییر رمز عبور
یک رمز عبور برای اکانت خود تنظیم کنید
تغییر رمز با موفقیت انجام شد
ورود به سایت
شماره موبایل یا ایمیل خود را وارد کنید
برگشت
کد تایید را وارد کنید
کد تایید خود را در کادر زیر وارد کنید
ارسال مجدد کد تا دیگر
ثبت نام در سایت
شماره موبایل / ایمیل را تایید و اطلاعات را تکمیل کنید
ثبت نام در سایت
شماره موبایل یا ایمیل خود را وارد کنید
برگشت
کد تایید را وارد کنید
کد تایید خود را در کادر زیر وارد کنید
ارسال مجدد کد تا دیگر