اصول ایمنی در محیط کار خود را بدانید (1)
اصول ایمنی
هدف از رعایت اصول ایمنی محیط کار برای محافظت افراد
از آسیب دیدن هنگام کار کردن می باشد. برای رعایت کردن ایمنی و بهداشت محیط کار،
دقت به یک سری موارد ضروری است. بحث صدمات و آسیب های ناشی از حوادث مختلف در محیط
های کار از موارد فوق العاده مهم در محیط کار می باشد که باید مد نظر قرار گیرد؛
چرا که هر یک از مشاغل و فعالیت های مربوط به آن ها خطرات خاص خود را به همراه
دارند. پژوهش های صورت گرفته نشان می دهند که هر ساله در جهان، بیش از یک میلیون
نفر بر اثر حوادث ناشی از کار جان خود را از دست می دهند و تعداد کثیری نیز دچار
آسیب های جدی می گردند. این وضعیت در کشورهای در حال توسعه از میزان و شدت بیشتری
برخوردار است. آمارها نشان می دهند در دهه های اخیر حوادث ناشی از کار به عنوان
سومین عامل مرگ و میر در جهان به حساب می آید و علت آن وجود خطرات محیط کار و عدم
رعایت مسائل ایمنی است.
از جمله رایج ترین علل مرگ ناشی از حوادث کار می توان
به سقوط از بلندی، برق گرفتگی، سوختگی و برخورد جسم سخت اشاره نمود که در اثر عدم
رعایت نکات ایمنی و عدم استفاده از وسایل ایمنی اتفاق افتاده اند. به جهت نظارت بر
رعایت ایمنی و حفاظت از افراد در محیط های کاری، هر کشوری قوانین مخصوص به خود را
دارد که با دیگر کشورها متفاوت اند. کشور ما نیز در این راستا قوانینی را وضع کرده
است. از جمله قوانین وضع شده مربوط به رعایت ایمنی در محیط های کاری می توان به
ماده ی ۹۱ قانون کار جمهوری اسلامی ایران اشاره نمود. بر اساس این قانون،
کارفرمایان موظفند برای تامین حفاظت و سلامت کارگران در محیط کار، وسایل و امکانات
لازم ایمنی را تهیه نموده و در اختیار افراد قرار دهند و کارگران نیز ملزم به
استفاده و نگهداری مناسب از تجهیزات محافظتی و بهداشت فردی و رعایت دستورالعمل های
مربوطه در محیط کاری خود می باشند.
باید دانست که
ایجاد محیطی ایمن در کار، از وظایف اصلی و اولیه ی مدیران و کارفرمایان هر بخش از
سازمان است. در کارخانجات، سازمان ها و واحدهای تولیدی و صنعتی؛ مسئولیت نظارت بر
ایجاد محیط کاری ایمن و اجرای قوانین ایمنی وضع شده توسط وزارت کار، بر عهده ی مسئول
بهداشت و ایمنی می باشد.
داشتن وسایل و تجهیزات ایمنی ضمن کار چنان دارای اهمیت
است که در اکثر موقعیت ها، بدون داشتن تجهیزات ایمنی به افراد اجازه کار داده نمی
شود. این مهم است که افراد اعم از کارفرمایان و کارگران بدانند باید از چه وسایلی
جهت حفاظت و بهداشت فردی در محیط کار استفاده شود، چه تجهیزاتی برای شغل آن ها با
این هدف تولید شده و این وسایل را باید با چه خصوصیاتی تهیه نمایند.
تجهیزات ایمنی با حفاظت از افراد در برابر شرایط
تهدیدکننده، صدمات جدی و بیماری های محل کار ضمن حفاظت از نیروی انسانی در محیطی
ایمن سبب حداکثر بهره وری و تلاش در راستای تولید نیز می شوند.
انواع تجهیزات ایمنی کدامند؟
تجهیزات ایمنی که به منظور حفاظت از زندگی و جلوگیری
از آسیب های ناشی از حوادث مختلف در محیط های کاری و زندگی روزمره مورد استفاده
قرار می گیرند، به طور کلی شامل تجهیزات حفاظت فردی، تجهیزات آتش نشانی و تجهیزات
ترافیکی می باشند.
تجهیزات حفاظت فردی لوازمی هستند که به منظور ایجاد
ایمنی در محیط کار و حفاظت از کارگر مورد استفاده قرار گرفته، که گاهی برخی از آن
ها به عنوان ابزار کار شناخته می شوند. تجهیزات حفاظت فردی با هدف حفاظت از نیروی
کار عموماً شامل لباس کار، کفش کار، کلاه ایمنی، عینک ایمنی، دستکش ایمنی، ماسک
ها، عینک می باشند.
تجهیزات آتش نشانی به کار رفته در محیط کار، برای بالا
بردن ضریب ایمنی بسیار ضروری و حیاتی است. بسته به اینکه در محیط کاری چه میزان خطر
حریق وجود دارد، وسایل آتش نشانی می تواند متفاوت باشند. رایج ترین تجهیزات آتش نشانی
به کار رفته در کارگاه ها و حتی ساختمان ها، عبارتند از سیستم اعلام حریق، سیستم اطفاء
حریق، کپسول آتش نشانی، شیر و شلنگ آب.
تجهیزات ترافیکی نیز مربوط به ایمنی در مباحث ترافیکی
بوده و شامل موانع محافظت و کنترل جمعی، تابلوهای علائم هشدار دهنده و خطر، سرعت
گیرها می باشند.
نکات ایمنی در محیط کار
نکات عمومی
- از انجام تعمیرات ضروری و مناسب در ساختمان های محل
کار اطمینان حاصل کنید.
- در حفظ و نگهداری تجهیزات ایمنی موجود در محل کارتان
دقت لازم را داشته باشید، تا ایمنی و بازدهی مورد نظر، همواره قابل دست یابی
باشد.
- هرگونه عیب و نقص در محیط کاری را سریعاً برطرف
نمایید، یا اقدامات لازم برای حفظ جان افراد در معرض خطر را به انجام برسانید.
- احتیاط های لازم برای جلوگیری از سقوط افراد یا
اشیاء، از لبه ها و کناره های باز همانند، نرده ها و حفاظ ها را داشته باشید.
- هرگونه چاله و حفره در کف محل کار را با حفاظ
بپوشانید.
- فضای کافی برای حرکت و دسترسی ایمن داشته باشید.
- اگر لازم است، از شیشه های نشکن استفاده کنید.
- از عدم وجود موانعی همانند کابل ها در کف ساختمان محل
کار، راهرو ها و پله ها اطمینان حاصل کنید.
- سیستم های مناسب برای تخلیه آب و رطوبت نصب نمایید.
- از باز و بسته شدن و تنظیم پنجره های باز شونده،
اطمینان حاصل کنید.
- تمام پنجره ها، مخصوصا پنجره های سقفی باید به گونه
ای طراحی و ساخته شده باشند، که تمیز کردن آن ها با ایمنی کامل همراه باشد.
- خطر ریزش برف و تگرگ را در تمام مسیر های محیط باز به
حداقل برسانید. به عنوان مثال با پاشیدن نمک یا شن و تمیزکردن این مسیر ها.
روشنایی در محیط کار
- یکی دیگر از نکات ایمنی محیط کار توجه به روشنایی
تمامی محیط های باز و بسته می باشد.
- پله ها و راهرو ها از نور کافی برخوردار باشند.
- در هر کجا که امکان پذیر است، از نور طبیعی استفاده
کنید.
- انواع مختلف و مناسبی از تجهیزات روشنایی و نورپردازی
اضطراری در نظر داشته باشید.
- در صورت نیاز، روشنایی و نوردهی در محل های مختلف
محیط کار را به صورت موضعی، به سطح خیلی خوبی برسانید.
- مکان های واقع در محیط باز نیز، برای عابران پیاده و
کمک به فعالیت های کاری همانند بارگیری و تخلیه در شب، از نوردهی و روشنایی مناسب
برخوردار باشند.
نظافت محل کار
- محوطه، تجهیزات ایمنی و سایر وسایل تمیز باشند.
- دیوار های داخلی و سقف ها همواره تمیز نگه داشته
شوند.
- جمع آوری، دفع و حمل و نقل زباله ها به طور منظم
صورت بگیرد.
- برای زباله ها و سطل ها، محفظه های مناسب در نظر
گرفته شود.
- کف ها و پله ها کاملا تمیز بوده و در صورت لزوم
دارای سیستم تخلیه آب باشند.
بهداشت و ایمنی محیط کار
- آب آشامیدنی مناسب در محل کار فراهم شده باشد.
- محلی برای استراحت و خوردن غذا در نظر گرفته شده باشد.
- امکانات خشک‌کردن برای لباس های خیس در صورت نیاز
وجود داشته باشد.
- اتاق های استراحت برای مادران باردار یا مادران بچه
های شیرخوار در نظر گرفته شود.
- بهتر است، دوش های آب برای کار های کثیف یا وضعیت
های اضطراری در نظر گرفته شود.
- سرویس های بهداشتی همواره تمیز باشند. حتماً دارای آب
سرد و گرم، دستمال های یک بار مصرف و یا سایر وسایل برای خشک کردن باشند.
- اتاق ها و امکاناتی برای آویختن لباس های شخصی که در
محل کار پوشیده نمی شوند، در نظر گرفته شود (یا محل های برای تعویض لباس اگر
لباس خاصی باید در محل کار پوشیده شود).